RUSYA – GÜRCİSTAN DOSTLUK ANITI (Russia – Georgia Friendship Monument )
Rusya ve Kartli-Kaheti Krallığı arasında, Rus Çariçesi II Katerina ile Kartli-Kaheti Kralı II. Heraklius tarafından, 24 Temmuz 1783 tarihinde imzalanan Georgiyevsk Antlaşması’nın 200. yıldönümü anısına 1983 yılında yapılmıştır.
Rusya-Gürcistan Dostluk Anıtı, Gürcistan’ın en iyi kayak merkezlerinden biri olan Gudauri ile Jvari geçidi arasındaki Gürcü askerî yolu üzerinde bulunuyor. Şeytan Vadisi’ne ve Kafkas Dağları’na çok güzel bir noktadan bakan ve dış görünüşüyle olduğu kadar iç kısmında yer alan, Rusya ve Gürcistan tarihinden izler taşıyan duvar resimleriyle, yerli ve yabancı turistlerin ilgisini çekmektedir.
600 metrelik bir uçurumdan sarkan, dairesel bir balkon gibi görünen anıt, büyük bir yarım daire şeklinde yuvarlak taş ve beton yapıdan oluşan, anıtın iç tarafında ressam Zurab Cereteli tarafından yapının tüm çevresini örten ve Gürcistan ve Rusya tarihinden kesitleri içeren çini sanatıyla yapılmış büyük bir duvar resmi vardır.
Bu anıtın hikâyesi ise şöyle;
1783 yılında Rusya İmparatorluğu ve Kartli-Kakheti Kralı arasındaki Georgiyevsk Antlaşması, Doğu Gürcistan’ı Rusya’nın koruması altına almış. Kral, bu antlaşmaya göre o dönem hüküm süren Bagrationi hanedanına destek ve koruma karşılığında, Rus imparatoruna bağlılık sözü vermiş. Ancak birkaç yıl sonra, bu vaatlerin pek değeri kalmamış olacak ki 1795 yılında Pers hükümdarı Ağa Muhammed Şah, Gürcü krallığını yağmaladığında, Ruslar korumak için hiçbir şey yapmamış, hatta İran’a savaş ilan edip Transkafkasya’ya asker göndermeleri çok zaman almış. Hal böyle olunca da komşu ülkeler arasındaki gerilim bu yıllarda alevlenmiş.
Yıllar sonra Gürcistan, Sovyet Sosyalist Cumhuriyeti olarak, SSCB’nin bir parçası olarak varlığını sürdürürken, Sovyetler Birliği hükümeti, antlaşmanın 200. yılını kutlamak için 1983 yılında anıtı inşa ettirmiş.
Anıt aynı zamanda Gudauri Dostluk Anıtı, Gudauri Panorama veya Georgyevsk Anlaşması Anıtını olarak da biliniyor.